toProtoSelido
Του Βασίλη Σιακωτού
Στα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας και ενημέρωσης η εικόνα καθορίζει και συνοψίζει την είδηση και τα μηνύματα που θέλει να περάσει. Στην πρεμιέρα μας στο χώρο της ηλεκτρονικής ενημέρωσης θα προσπαθήσουμε να συνδυάσουμε την εικόνα με τον γραπτό λόγο, μέσα από τη ματιά της ιστορίας δημιουργώντας ένα κοινό που θα αγκαλιάσει και θα συνομιλήσει με το ιστορικό του παρελθόν.
Την πρώτη προδρομική φωτογραφική μηχανή στην Αρκαδία φέρνει ο Ιρλανδός περιηγητής Edward Dodwell πραγματοποιώντας το Grand Tour με δύο ταξίδια στην Ελλάδα, αρχικά το 1801 και στη συνέχεια το 1805 και 1806. Στο δεύτερο ταξίδι ο Dodwell συνοδεύεται από τον Ιταλό ζωγράφο Simone Pomardi, κατά τη διάρκεια του οποίου φιλοτέχνησαν 1000 περίπου όψεις και τοπία του ελλαδικού χώρου.
Ο Dodwell είχε φέρει μαζί του μία camera obscura την οποία χρησιμοποιούσε για να αντιγράφει διάφορα τοπία. Η φωτογραφική μηχανή ήταν ένας σκοτεινός θάλαμος που διέθετε φακό και ένα καθρέπτη τοποθετημένο σε γωνία 45 μοιρών, ο οποίος αντανακλούσε το είδωλο πάνω σε ένα θαμπόγυαλο, o ζωγράφος τοποθετούσε πάνω του ένα ημιδιαφανές χαρτί και αντέγραφε το είδωλο. Με αυτήν την τεχνική φιλοτεχνήθηκε ο Ναός του Απόλλωνα στις Βάσσες Φιγαλείας, κοντά στη σημερινή Ανδρίτσαινα.
Η γνωστή φωτογραφία που απεικονίζει τον ναό του Επικούρειου Απόλλωνα προέρχεται από το βιβλίο: Edward Dodwell, Όψεις και Τοπία της Ελλάδος, επιμέλεια Μαρίνος Καχρίλας – Αργυριάδης, Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος, Αθήνα 2019, σ. 146. (Η Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος που στεγάζεται στην οδό Σταδίου, στην Παλαιά Βουλή, προσωπικά, τίμησε περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο ελληνικό επιστημονικό φορέα την επέτειο για τα 200 χρόνια της Ελληνικής Παλιγγενεσίας και μια επίσκεψη στον κατάλογο των εκδόσεων της θα σας πείσει.).
Στις αρχές του 1823, πρόσφυγες-αγωνιστές του Αλέξανδρου Υψηλάντη, μετά την αποτυχία της επανάστασης στην Μολδοβλαχία, αρχίζουν να καταφτάνουν στη Ζυρίχη.
Η πρώτη ομάδα προσφύγων – αγωνιστών φθάνει στη Ζυρίχη στις 21 Ιανουαρίου 1823 και έως τον Αύγουστο του ιδίου έτους κατέφτασαν συνολικά 160 Έλληνες μαχητές.
Ένας από αυτούς ήταν ο Παναγιώτης Δούκας από την Τρίπολη, του οποίου το πορτρέτο ζωγράφισε με μολύβι στη Ζυρίχη ο Ελβετός Johann Conrad Fasi και ο Joseph Brodtmann έκανε τη λιθογραφία.
Η απεικόνιση του Δούκα εντοπίζεται στο βιβλίο του ερευνητή της κβαντικής ηλεκτρονικής Γεωργίου Ι. Γκέκου, «Η Επιστροφή. Αγωνιστές του Α. Υψηλάντη στον δρόμο για την Ελλάδα 1822/1823», εκδόσεις Καπόν, Αθήνα 2019, σελίδες 100-101, 137, 143.
Το βιβλίο συνιστά μια πρωτότυπη έρευνα για την ιστορία των αγωνιστών του Αλέξανδρου Υψηλάντη στη Μολδοβλαχία που κατέφυγαν στην Ελβετία και δείχνει το ογκώδες αυθόρμητο κίνημα Φιλελληνισμού που επικράτησε στην Ελβετία, παράλληλα με την έναρξη της Επανάστασης και όχι υστερόχρονα και υστερόβουλα, όπως εκδηλώθηκε σε άλλες Δυτικές χώρες.
Βασίλης Σιακωτός, Ιστορικός του νέου Ελληνισμού
