toProtoSelido
Του Βασίλη Σιακωτού, Ιστορικού
Στον ίδιο περίπου τόπο που έλαβε χώρα η μάχη της Μαντίνειας το 362 π.Χ. και σκοτώθηκε ο Θηβαίος Στρατηγός Επαμεινώνδας έγινε η μάχη της Γράνας στις 13 Αυγούστου 1821.
Η σύγκρουση αυτή στην περιοχή μεταξύ του Μύτικα και της Καπνίστρας, στην αρχή της πεδιάδας της Μαντίνειας, οδήγησε στον ολοκληρωτικό αποκλεισμό των Τούρκων στην πόλη της Τρίπολης. Μέχρι σήμερα βασικές μαρτυρίες για αυτό το πολεμικό γεγονός αποτελούν τα απομνημονεύματα του Φωτάκου, του Κανέλλου Δεληγιάννη, του Θεοδώρου Κολοκοτρώνη που ήταν αυτόπτες μάρτυρες και πρωταγωνιστές.
Σήμερα παρουσιάζουμε τη μαρτυρία του πρίγκιπα Αλέξανδρου Καντακουζηνού, στενού συνεργάτη του Δημητρίου Υψηλάντη, την οποία καταγράφει, όπως του την αφηγήθηκαν οι αγωνιστές, λίγες μέρες μετά την μάχη, όταν κατέφθασε στα Τρίκορφα από την απελευθερωμένη Μονεμβασιά.
Οι πληροφορίες αυτές εντοπίζονται σε ένα έργο του που εκδόθηκε στη γερμανική γλώσσα το 1824. Επομένως συνιστά και την πρώτη γραπτή μαρτυρία για τη μάχη που καθόρισε την απελευθέρωση της Τριπολιτσάς.
«Έγιναν πολλές απόπειρες εξόδου, αλλά κάθε φορά οι Τούρκοι ήταν αναγκασμένοι να υποχωρούν με απώλειες μέσα στην πόλη. Η έλλειψη τροφίμων τους γινότανε καθημερινά πιο πιεστική.
Επίσης ο αριθμός του ιππικού ελαττωνόταν αισθητά, γιατί έλλειπε η τροφή για τα ζώα και μερικά απ’ αυτά χρησίμευαν και για τροφή των ανθρώπων. Έτσι ο Κεχαγιάμπεης πήρε την απόφαση στις 13 Αυγούστου να ξεκινήσει με 3.000 άντρες να διασπάσει τον εχθρό για να μπορέσει να φέρει τρόφιμα.
Ευνοημένος απ’ τη νύχτα πέτυχε να περάσει ένα πέρασμα που δεν φυλασσότανε καλά και να φτάσει σ’ ένα κοντινό μοναστήρι όπου βρήκε τρόφιμα όλων των ειδών, ακόμα και βούτυρο και μέλι, με τα οποία φόρτωσε πάνω από 100 μουλάρια και άλογα, καθώς και κάθε στρατιώτης του είχε φορτωθεί με όσα μπορούσε.
Οι Έλληνες είχαν μαζέψει όλα τα τρόφιμα της περιοχής και είχαν κάψει και τα χωράφια που υπήρχε σιτάρι. Οι Τούρκοι αυτές τις προμήθειες τις βρήκανε θαμμένες μες στη γη, πιθανόν με τη βοήθεια ενός καταδότη.
Όταν όμως γύριζαν, με τη λεία τους, στην έξοδο ενός περάσματος από την κοιλάδα προς την Τρίπολη έπεσαν επάνω σ’ ένα μικρό ελληνικό απόσπασμα που πήγαινε να ενισχύσει τη φρουρά του περάσματος. Αμέσως άρχισε μια μικρή μάχη.
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Αναγνωσταράς και άλλοι οπλαρχηγοί έσπευσαν επί τόπου. Η μάχη ήταν ζωηρή και οι Τούρκοι που βιάζονταν να φτάσουν στην πόλη, έχασαν πολλούς άντρες και σχεδόν όλα τα ζώα με το φόρτωμά τους. Περισσότερο διακρίθηκε σ’ αυτήν τη μάχη ο Κολοκοτρώνης με τους άντρες του. Οι Έλληνες έχασαν, εκείνη την ημέρα , 67 άντρες, σε νεκρούς και τραυματίες. Έμαθα όλα αυτά τα γεγονότα επί τόπου, όταν έφτασα στα Τρίκορφα από τους αρχηγούς που είχαν το μεγαλύτερο μερίδιο στη μάχη.
Με κάθε ήττα των Τούρκων έπεφτε το ηθικό τους, ενώ με κάθε ελληνική νίκη ανέβαινε το ηθικό των Ελλήνων και φαινότανε κάθε μέρα και πιο καθαρά, ότι αυτοί που δεν είχαν ποτέ πιάσει όπλο στα χέρια τους, εξελίσσονταν τώρα σε ατρόμητους πολεμιστές.»
Βιβλιογραφία, Δύο Πρίγκιπες στην Ελληνική Επανάσταση
(Βλ. 243-244 σελ.)
Μετάφραση: Χρίστος Μ. Οικονόμου
Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών/ Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών
Εκδόσεις Ασίνη
